تصفیه پساب کشاورزی و شرایط استفاده مجدد از آن

فاضلاب کشاورزی عموماً برای مناطقی مطرح است که کشاورزی به صورت مکانیزه انجام می پذیرد. در متن ذیل به میزان اهمیت تصفیه فاضلاب کشاورزی همچون فاضلاب های صنعتی پرداخته و چگونگی استفاده مجدد از آن را شرح می دهیم.

اهمیت تصفیه فاضلاب کشاورزی

از آنجایی تغذیه سالم و سلامتی انسان و سایر جاندارن وابسته به یکدیگر است ، تصفیه فاضلاب کشاورزی دارای اهمیت دو چندان خواهد شد.

فاصلاب کشاورزی چیست و چگونه تولید می شود؟

پساب کشاورزی به مجموعه فاضلاب تولید شده که در زمان کاشت ، داشت و برداشت محصول تولید می گردد و حاوی انواع مواد آلاینده ای است که در صورت ورود به آب های طبیعی ، محیط زیست را در معرض خطر جدی قرار خواهد داد.

پساب کشاورزی حاوی چه ترکیباتی است؟

مادامی که از سیستم مکانیزه برای کشاورزی استفاده می گردد ، موادی وارد فاضلاب می گردد که باید به سرعت از آب و فاضلاب حذف گردند. این مواد شامل انواع کودهای شیمیایی ، آفت کش ها ، سموم که شامل ترکیبات فسفردار و نیتروژن دار ، فلزات سنگین نظیر کادمیوم ، ازت ، ترکیبات هالوژنه ، د د ت و … هستند ، می باشند.

استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی اجتناب ناپذیر است!

متاسفانه به دلیل تقاضای بالا و عرضه محصولات کشاورزی در زمان کوتاه ، استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کش ها امری اجتناب ناپذیر است.
البته در سال های اخیر جایگزین نمودن مواد ارگانیک به جای مواد زیان آور شیمیایی رشد خوبی داشته اما هنوز کاملاً متداول و مرسوم نگردیده است و هنوز کشاورزان زیادی در سراسر کشور از این ترکیبات مضر استفاده می نمایند.
کودهای شیمیایی و آفت کش ها به چند طریق مورد استفاده قرار می گیرند:

1- فاز مایع : به صورت حل شده در آب و آبیاری محصولات با این ترکیبات
2- فاز جامد : به فرم گرانول و یا پودر که به سطح خاک درختان و گیاهان افزوده می شود.
3- فاز محلول: با اسپری نمودن به شکل مستقیم بر شاخ و برگ گیاهان

اثرات نامطلوب کودهای شیمیایی و آفت کش ها بر انسان و طبیعت | تأکید بر تصفیه فاضلاب کشاورزی

با ورود مخلوط کودهای شیمیایی و آفت کش ها به آب های زیرزمینی و یا انباشت این ترکیبات مضر در میوه ها ، سبزیجات و … ، اثرات زیان باری به انسان و سایر موجودات زنده موارد می گردد که عبارتست از :

• آسیب به رشد و نمو جنین و اخلال در قدرت یادگیری کودک
• بروز مشکلات در سیستم عصبی (پرخاشگری) ، سیستم غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن ، اختلال در کارکرد کلیه ها
• افزایش ابتلا به سرطان دستگاه گوارش

شرایط تصفیه فاضلاب کشاورزی

براساس استاندارهای تعیین شده ، هریک از زمین های کشاورزی یا باغات باید به سیستم زهکشی مجهز باشند تا آب های اضافی را از داخل زمین جمع آوری نموده و به تصفیه خانه منتقل نماید.
در شبکه زهکشی باید از لوله هایی با ضریب ایمنی بالا بهره گرفته شود تا از تبخیر فاضلاب و انتشار بخارات آلوده کننده در حین انتقال ممانعت به عمل آید.
امروزه از لوله دوجداره کاروگیت یا PVC استفاده می گردد. همچنین این سیستم نباید به گونه ای طراحی شود که به آسانی در دسترس حیوانات وحشی قرار گیرد.

پس از ورود به سیستم تصفیه خانه ، باید از روش های متداول نظیر تصفیه فیزیکی ، شیمیایی ، بیولوژیکی و … استفاده گردد.

آیا استفاده از فاضلاب در آبیاری محصولات کشاورزی ممنوع است؟

آبیاری زمین های کشاورزی با فاضلاب ممنوع است و تنها زمانی می توان از فاضلاب برای مصارف کشاورزی استفاده نمود که ابتدا آب آلوده تصفیه شود و املاح زیان بار از آن حذف گردد و سپس با شرایط خاصی که در ذیل به آن اشاره می نماییم ، مورد استفاده قرار گیرد:

طبقه بندی انواع محصولات کشاورزی

1- محصولات قابل استفاده حیوان نظیر علوفه و …
2- محصولات مورد استفاده انسان که شامل دو گروه زیر می باشد:

• پخته شدن محصول قبل از مصرف مانند سیب زمینی ، بادمجان ، کدو و …
• مصرف مستقیم بدون انجام فرآیند پخت نظیر کاهو ، کلم ، گوجه فرنگی و انواع میوه و سبزی

بنا به تدابیر اتخاذ شده در این زمینه ، محصولاتی که به صورت خام و بدون فرآیند پخت مصرف می گردند نباید با فاضلاب تصفیه شده آبیاری گردند.

استانداردهای لازم جهت استفاده از فاضلاب تصفیه شده در کشاورزي

1- PH فاضلاب تصفیه شده براي آبياري بين 6 تا 8 مجاز است.
2- BOD فاضلاب تصفیه براي آبياري تا 100 ميلي گرم در ليتر تعيين شده است.
3- مدت زمان تماس کلر با آب آلوده در زمان تصفیه فاضلاب کشاورزی ، نباید کمتر از یک ساعت باشد.
4- هرگز نباید فاضلاب تصفیه شده برای کشاورزی در موارد شرب به کار رود و بهتر است در مزارع در نقاط مختلف اخطارهائي به منظور آگاهي دادن به مردم جهت عدم مصرف فاضلاب تصفیه شده نصب گردد.
5- از فاضلاب تصفیه شده نباید برای آبیاری محصولاتی که به صورت خام استفاده می شوند (نظیر انواع میوه) ، استفاده نمود و در صورتی که این کار انجام پذیرد ، حداقل 7 روز قبل از برداشت نبايستي با فاضلاب آبياري گردند.

بیشتر بخوانید : BOD چیست؟

BOD مقدار اکسیژن مورد نیاز باکتري ها براي تجزیه مواد آلی فاضلاب است. این معیار مهم ترین ابزار سنجش مواد آلی تجزیه پذیر زیست شیمیایی است که در مورد فاضلاب کاربرد متداول دارد. هر چقدر اکسیژن مورد نیاز بیشتر باشد، غلظت مواد آلی موجود در فاضلاب که توسط باکتري ها قابل اکسیداسیون است نیز بیشتر می باشد.
به طور مثال BOD یک نمونه بررسی شده در روزهای اولیه و در ساعات مختلف ، متفاوت است. به همین منظور یک استاندارد جهانی برای این موضوع تعیین نموده اند که مقدار شاخص در طی پنج روز می باشد. این میزان را به اسم BOD5 نامیده اند.

BOD5 کاهش اکسیژن در نمونه را که طی 5 روز توسط باکتری های هوازی مصرف می شود تا مواد آلی موجود را تجزیه نمایند ، با غلظت مواد آلی قابل تجزیه توسط باکتری ها مرتبط می سازد و واحد آن میلی گرم در لیتر است.

واحد تولیدی آرام صنعت

آرام صنعت ( آرام نازل ) ، مفتخر به تولید تجهیزات مورد استفاده در سیستم تصفیه آب و فاضلاب صنعتی ، خانگی ، استخر و … می باشد. این تجهیزات عبارتند از:

انواع نازل فیلتر شنی ، مدل های مختلف نازل فیلتر کربنی ، انواع نازل سختی گیر

قیمت های مناسب و کیفیت بالای محصولات آرام نازل ، مورد تأیید کسانی است که تنها یک مرتبه از ما خرید نموده اند.